Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ცხრათავიანი მითი არის მაღალი ტემპერატურის დროს ძმრიანი წინდების გამოყენება და სპირტით დაზელვა,“ - თერაპევტი ლანა ლაგვილავა

თერაპევტი ლანა ლაგვილავა ცნობილი სამედიცინო მითების შესახებ საუბრობს და აღნიშნავს, რომ ვირუსების მოკვლის მიზნით ადამიანისთვის მაღალი ტემპერატურის შენარჩუნება დაუშვებელია. ლანა ლაგვილავას თქმით, ბევრი მშობელი ბავშვს ტემპერატურას არ უგდებს, რადგან ვირუსის დამარცხებას ამ მეთოდით ცდილობს, რაც კატეგორიულად მიუღებელია:

„ბავშვებს და ადამიანებს აწამებენ მაღალი სიცხით, რადგან ითვლება, რომ მაღალ ტემპერატურაზე ყველა ვირუსი უნდა მოკვდეს. პაციენტს ისედაც მისი გაჭირვება აქვს, როდესაც ცუდად არის და უფრო ტანჯავენ. ჩემთვის გასაოცარია, რომ ბავშვებთან მიმართებაშიც იყენებენ ამ მიდგომას. დაახლოებით 41 გრადუსი უნდა იყოს ტემპერატურა, რომ ვირუსების გარკვეული კატეგორია მოკვდეს, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მაღალი ტემპერატურა სხვა პრობლემებს არ იწვევს. მაღალი ტემპერატურა ძალიან საშიშია, გულზე დატვირთვა ორჯერ იზრდება. 42 გრადუსზე ცილები განიცდის დენატურაციას და სავალალო შედეგამდე მივდივართ. ამიტომ 38,5 არის ტემპერატურის ის მაქსიმუმი, რომელიც უნდა ავიტანოთ.“

ლანა ლაგვილავა აღნიშნავს, რომ მითებს შორის ყველაზე მეტად გავრცელებული ტემპერატურის დროს ძმრიანი წინდების გამოყენებაა. მისი თქმით, მშობლებმა აღნიშნული მეთოდი არ უნდა გამოიყენონ, რადგან ის ჯანმრთელობის რისკებს შეიცავს:

„მითების დედოფალი და ცხრათავიანი მითი არის მაღალი ტემპერატურის დროს ძმრიანი წინდების გამოყენება და სპირტით დაზელვა. ეს მეთოდი ყველა ოჯახში აქვთ გამოყენებული. პედიატრები ნამდვილად არ გვირჩევენ ამის გაკეთებას. ეს შეიძლება იყოს ალერგიული რეაქციის მიზეზი, შესაძლოა, იქცეს დამწვრობის მიზეზად, რომელიც ძმრით არის გამოწვეული. ალკოჰოლით ჩვილი ბავშვის დაზელვა არ არის მიზანშეწონილი. კანიდან გარკვეული რაოდენობა მაინც შეიწოვება. გარწმუნებთ, ბავშვი ჩვეულებრივად ნელთბილი წყლით პირსახოცით რომ დავზილოთ, იმავე ეფექტს მივიღებთ, თან ეს იქნება უსაფრთხო ჯანმრთელობისთვის.“

ლანა ლაგვილავას თქმით, ადამიანებს არასწორად ჰგონიათ, რომ სიმსივნის პრევენცია შეუძლებელია. ესეც ერთ-ერთი მითია, რომელიც უნდა დავამსხვრიოთ:

„სიმსივნის პრევენცია შესაძლებელია და აუცილებელიცაა. მნიშვნელოვანია, ვიცხოვროთ სწორად, ავირიდოთ კარცენოგენები, უარი ვთქვათ მოწევაზე, დავიცვათ ჯანსაღი ცხოვრების წესი და რა თქმა უნდა, დროულად ჩავიტაროთ პროფილაქტიკური გამოკვლევები, რათა გამოვიკვლიოთ ე.წ. კიბოსწინარე დაავადებები. კიბოსწინარე დაავადებები სხვადასხვაა, გააჩნია, რომელ ორგანოზე ვსაუბრობთ. მათი დიაგნოსტირება შესაძლებელია, აუცილებელია და ბევრ პრობლემას აგვარიდებს თავიდან."

წყარო: ​შუადღე GDS​

წაიკითხეთ სრულად