Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ფსიქოლოგის 7 რჩევა გადაღლილ დედებს

ფსიქოლოგის 7 რჩევა გადაღლილ დედებს

დედებს ხშირად უჭირთ იმის აღიარება, რომ ​ისინი ძალიან იღლებიან. გამუდმებული სტრესის ქვეშ ყოფნა, ბავშვების ხმაური, უწესრიგობა, საოჯახო საქმეები და საკუთარი თავის სრულად დავიწყება ქალბატონების ფსიქიკას უდიდეს ზიანს აყენებს. თუ გრძნობთ, რომ ენერგია გეცლებათ და ​ემოციურად გადაიწვით, ყურადღებით გაეცანით ჩვენს სტატიას. ჩვენ ბავშვის მოვლის წესებზე არ გესაუბრებით. ამჯერად ფსიქოლოგის რჩევებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით საკუთარი თავისთვის დროის გამონახვას და ემოციური სტაბილურობის აღდგენას შეძლებთ.

1. პრობლემის იდენტიფიცირება მნიშვნელოვანია

ბავშვის დაბადებისთანავე მშობლები გრძნობენ, რომ ისინი საკუთარ თავს აღარ ეკუთვნიან. წარმოიდგინეთ, რომ შხაპის მისაღებად შეხვედით, ამ დროს ბავშვმა გაიღვიძა და ტირილი დაიწყო. თითქოს ამაში ტრაგიკული არაფერია, მაგრამ როდესაც მსგავსი შემთხვევები ყოველდღიურად მეორდება, თქვენ იღლებით. დროთა განმავლობაში თქვენ ნერვების მოთოკვა გიჭირთ, გრძნობთ, რომ არაფერი გამოგდით, ბავშვს კი ყოველწამიერად სჭირდებით. ამ ყოველივეს დანაშაულის განცდაც ემატება. თქვენ ფიქრობთ, რომ ცუდი დედა ხართ. გარშემომყოფებს თქვენი არ ესმით. თქვენ ხომ სარეცხის მანქანა და ბავშვის საფენები გაქვთ, წლების წინ კი დედებს მსგავსი ფუფუნების საგნები არ ჰქონდათ. ნერვული სისტემა ისევე შეიძლება დაავადდეს, როგორც სხვა ორგანოები. ქრონიკული დაღლილობა ემოციურ გადაწვას იწვევს. შესაძლოა, თქვენ წვრილმანებზე ღიზიანდებოდეთ ან აპათია დაგეუფლოთ. მართალია, არ არსებობს ძალების აღდგენის უნივერსალური მეთოდი, მაგრამ კონკრეტული მიმართულებებით ბრძოლა შეგიძლიათ.

2. ემოციები მოთოკეთ და თავი ხელში აიყვანეთ

როგორც წესი, დედები მზად არიან გარშემომყოფების დასახმარებლად, მაგრამ საკუთარი თავისთვის ვერასდროს იცლიან. ​ისინი ემოციური აფეთქების შემდეგ თავს დამნაშავედ გრძნობენ და იტანჯებიან. უკეთესობისკენ სვლა მხოლოდ სულიერი ძალების მობილიზებით და საკუთარი თავისადმი რწმენის დაბრუნებით არის შესაძლებელი. ბრაზი თუ გიპყრობთ, საკუთარი თავის დადანაშაულებას ნუ დაიწყებთ, თქვენს ემოციებს მოუსმინეთ და საკუთარი თავისადმი თანაგრძნობა გამოიჩინეთ. დაფიქრდით, რის გაკეთებას ისურვებდით თავის დასამშვიდებლად, რა დაგეხმარებოდათ განწყობის გამოკეთებაში. გახსოვდეთ, რომ ოჯახის წევრებზე ზრუნვა საკუთარ თავზე ზრუნვით იწყება. თქვენ სხვებს ვერ გაუნაწილებთ ენერგიას, თუ ძალაგამოცლილი ხართ.

3. ყურადღება საკუთარ თავზე გადაიტანეთ

ჩვილობის ასაკის შემდეგ აუცილებელი არ არის, რომ საკუთარ საჭიროებებზე ყოველთვის უარი თქვათ და მთელი დრო ბავშვს დაუთმოთ. თქვენ უფლება გაქვთ სახლიდან გახვიდეთ და საქმეები მოაგვაროთ, ბავშვს კი უფლება აქვს ამის გამო გაბრაზდეს. თქვენ უფლება გაქვთ კიდევ იყოლიოთ შვილები, პირველ შვილს კი უფლება აქვს მათზე იეჭვიანოს. თქვენ უფლება გაქვთ შეიცვალოთ საცხოვრებელი ადგილი, ბავშვს კი უფლება აქვს ენატრებოდეს ძველი სახლი. ბავშვს საკუთარი თავის გაცნობის უფლება უნდა მისცეთ. მას დამოუკიდებლობა ესაჭიროება. აუცილებელი არ არის, რომ ყოველთვის და ყველგან მის გვერდით იყოთ. ​საკუთარი ცხოვრება აუცილებლად უნდა გქონდეთ, მშობლობა თქვენი ერთადერთი როლი არ არის.

4. ნუ იოცნებებთ, რომ იდეალური დედა იყოთ, უბრალოდ კარგი დედა იყავით

კვლევებით დგინდება, რომ მშობლები, რომლებიც ცდილობენ ბავშვს ყველაფერი საუკეთესო მისცენ, უფრო სწრაფად იფიტებიან და იღლებიან. იდეალებისკენ სწრაფვა მშობლებს იმდენად ღლის, რომ ისინი ამის გამო ბავშვებს უხეშად ეპყრობიან. სწორედ „იდეალური დედები“ უყვირიან ბავშვებს მაღაზიაში, როდესაც პატარები ტირიან. მათთვის მიუღებელია, რომ ბავშვმა არასასურველი ქცევა გამოავლინოს. საბოლოოდ ის მშობლები იმარჯვებენ, რომლებიც თავიდანვე ნებდებიან და აღიარებენ, რომ ისინი იდეალურები არ არიან. არ არსებობს ბავშვის სწორად აღზრდის უნივერსალური წესი. რაც უნდა გააკეთოთ, შეცდომას აუცილებლად დაუშვებთ. კარგი დედა ყოველთვის ცდილობს გააკეთოს ის, რაც შეუძლია. ის ყველაფერს არ აკონტროლებს და აღიარებს, რომ ხშირად ცდება.

5. თქვენი მოთხოვნები შეამსუბუქეთ

ინსტაგრამის ვარსკვლავ დედებს ზედმეტად ნუ მიბაძავთ. ყურადღებით დააკვირდით თქვენს მოთხოვნებს და სურვილებს. განსაზღვრეთ, კვირაში რამდენჯერ შეძლებთ სახლის დალაგებას, რამდენჯერ მოამზადებთ დღის განმავლობაში საკვებს, რამდენს დახარჯავთ ბავშვის ტანსაცმლის შესაძენად. ეცადეთ, თქვენი მოთხოვნები შეამსუბუქოთ და მხოლოდ ის აკეთოთ, რის გაკეთებასაც მშვიდად შეძლებთ. დედობა მილიონი ბურთით ჟონგლიორობას ჰგავს. ბურთების უმრავლესობა აუცილებლად გაგისხლტებათ ხელიდან. აკეთეთ მხოლოდ ის, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია. მარტო ყველაფერს ვერ გაუმკლავდებით. აუცილებლად ითხოვეთ დახმარება. ამაში სასირცხვილო არაფერია.

6. იპოვეთ ენერგიის წყარო

მშობლები ბავშვის აღზრდაში უდიდეს ძალას და ენერგიას ხარჯავენ. თუ ისინი ძალების აღდგენას ვერ ახერხებენ, საბოლოოდ იფიტებიან. ზოგჯერ ბავშვის გარეშე გადით სახლიდან, გაისეირნეთ, შეიძინეთ საყვარელი ნივთი ან ტანისამოსი. ნუ დაელოდებით სხვებს, შესაძლოა, ისინი ვერასდროს მიხვდნენ, რომ დასვენება გჭირდებათ. თავად მოითხოვეთ დახმარება და საკუთარ თავზე იზრუნეთ. ბედნიერი დედა ბავშვს ახალ სათამაშოზე მეტად სჭირდება. პირველი ბავშვის დაბადება დედის ცხოვრებაში ტორნადოსავითაა. მისი ყოველდღიურობა რადიკალურად იცვლება. თუ გრძნობთ, რომ ნორმალურად ფუნქციონირებას ვეღარ ახერხებთ, დახმარებისთვის ფსიქოლოგს მიმართეთ.

7. ბავშვთან კავშირი არ დაკარგოთ

შესაძლოა, ბავშვობისას, როდესაც იწყენდით ან რაიმე გაწუხებდათ, მშობლები ნოტაციებს გიკითხავდნენ, არ გეხუტებოდნენ და არ გამშვიდებდნენ. თქვენს შვილებს განსხვავებული მაგალითი უნდა მისცეთ. არ აქვს მნიშვნელობა როგორ გრძნობთ თავს და რა გაწუხებთ, ​ბავშვს ყოველთვის უნდა აგრძნობინებთ, რომ მისი გრძნობები თქვენთვისაც საგრძნობია. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მას აქვს მოწყენის, გაბრაზების, უკმაყოფილების ან შიშის უფლება. ის უნდა გრძნობდეს, რომ მშობელს მისი ესმის და მის გვერდითაა. ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი სწორედ ის დამოკიდებულებაა, რომელსაც მშობელი მის მიმართ ავლენს.

მომზადებულია​ adme.ru - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად