Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„2020 წლიდან 4-ჯერ გაიზარდა სიძულვილის ენა სოციალურ ქსელში... სავარაუდოდ, ეს დაკავშირებულია ვაქცინაციის საკითხთან,“- ფსიქოლოგი ირინა ტაბუციძე

„2020 წლიდან 4-ჯერ გაიზარდა სიძულვილის ენა სოციალურ ქსელში... სავარაუდოდ, ეს დაკავშირებულია ვაქცინაციის საკითხთან,“- ფსიქოლოგი ირინა ტაბუციძე

ფსიქოლოგმა ირინა ტაბუციძემ სოციალურ ქსელებში სიძულვილის ენის აქტიური გამოყენების შესახებ ისაუბრა:

„სიძულვილის ენის გავრცელება მარტო ომთან არ არის დაკავშირებული. მთელს მსოფლიოში აღმოჩნდა, რომ 2020 წლიდან 4-ჯერ გაიზარდა სიძულვილის ენა სოციალურ ქსელში. სავარაუდოდ ეს დაკავშირებულია ვაქცინაციის საკითხთან, როდესაც ძალიან გაიყო საზოგადოება და ერთი მეორეს ისე გამეტებით ლანძღავდა, წარბს არ იხრიდა არავინ. ახლა დაგვემატა საომარი სიტუაცია. რამდენი წელია უკვე ამ დღეში ვართ, რომ ვერც მოვთვლი.“

ირინა ტაბუციძის თქმით, ადამიანები მარტივად აყენებენ შეურაცხყოფას სხვებს, რადგან ფიქრობენ, რომ თვითონ მართლები არიან:

„ჩვენ არ ვართ ერთიანი გუნდის და ერთი ჯგუფის წევრები. რაც უფრო გამყარებული მაქვს ჩემი აზრი, მით უფრო ადვილად შევდივარ დებატებში, ადვილად შემიძლია ვიღაცას შეურაცხყოფა მივაყენო, იმიტომ, რომ ვფიქრობ, რომ მართალი ვარ. რაც უფრო მეტად გვაქვს ერთ ჯგუფთან მიკუთვნების განცდა, ნაკლებია ასეთი შეურაცხყოფის მიყენების ალბათობა. ახლა იქამდე მივედით, რომ ერთი ჯგუფი კი არა მტრის ხატიც კი არ გვაქვს საერთო ადამიანებს. ყველაზე მარტივი რჩევა იქნება, რომ დიდ ჯგუფებს უნდა მოერიდოთ. კომენტარები დიდ, საჯარო ჯგუფებში არ გააკეთოთ. ბოლო წლებია ჰობად მექცა, მგონი. პირველ რიგში, კომენტარებს ვკითხულობ და მერე ინფორმაციას. იქ ჩანს ადამიანების სახე და საზოგადოება როგორ უყურებს ყველაფერს. უმძიმესი სიტუაციაა. ჩვენ ერთადერთი გადაგვარჩენს ერთ ჯგუფად განცდის მომენტი.“

„ამ თვალსაზრისით მოწყვლადები არიან თინეიჯერები, ფსიქოლოგიური პრობლემების მქონე ადამიანები და მარტოსული ადამიანები. სჯობს, სოციალურ ქსელში მეტი კონტროლის მექანიზმი იყოს. ამ მხრივ სკოლებშიც საშინელი სიტუაცია გვაქვს. ბულინგი უმწვავევი თემაა. სოციალური ქსელები სარკეა ამის, რომ შეგიძლია შეხვიდე და ნახო, რა გვჭირს,“ -აღნიშნულ საკითხზე ირინა ტაბუციძემ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „ამ შაბათ-კვირას“ ისაუბრა.

წყარო: ​„ამ შაბათ-კვირას“

წაიკითხეთ სრულად