Baby Bag

„როდესაც გაიაზრებ, თვითონვე ხვდები, რომ ძალიან ბევრ შეცდომას უშვებ ურთიერთობაში," - ზურა მხეიძე

​ფსიქოლოგი ზურა მხეიძე იმ შეცდომებზე საუბრობს, რომლებსაც ადამიანები ერთმანეთთან ურთიერთობაში ხშირად უშვებენ:

„დედმამიშვილებს შორის ხშირია ქონებრივი დავა. ხშირად ამბობენ: „მე მეტი მეკუთვნოდა, იმან მეტი მიიღო, იმან ორი ხალიჩით მეტი წაიღო, იმას ჭურჭელი გაატანეს.“ უსამართლობის განცდებია. იმას მეტი შეხვდა, მე ნაკლები. ასეთი განცდები ბევრს აქვს, უბრალოდ რამდენად ქმნის ადამიანი ამისგან პრობლემას, ეს არის განსხვავება. შეიძლება მე მქონდეს ეს განცდა, მაგრამ ხმა არ ამოვიღო, ან მქონდეს განცდა და ჩაქუჩი ვურტყა ჩემს ძმას. განსაკუთრებით ეს მძაფრდება გათხოვების შემდეგ. ​ოჯახი რომ იყოფა, ფიქრობენ, რომ არასწორი განაწილება მოხდა. ცოლების ბრალი არის ხოლმე ეს ხანდახან. ცოლი გეუბნება: „შენს ძმას ისინი გადაყოლილები არიან, ჩვენ რა? ჩვენ მოგვაქციეს ყურადღება? ბავშვს ერთი სათამაშო მოუტანეს და იმასთან ნახე როგორ არიან.“ ეს ბუნებრივია. უჩვეულოა, თუ ამ ვითარებას დაალაგებ. საინტერესო ის არის, რომ იმაზე ზემოთ დადგე, რაზეც სხვები დგანან. ტვინი იმიტომ მუშაობს, რომ ამ სისულელეებზე არ ავარდე.“

ზურა მხეიძე აღნიშნავს, რომ სპონტანურად მოქმედება ხშირად დიდ შეცდომებს გვაშვებინებს და ურთიერთობებს აზარალებს:

„წარმოვიდგინოთ ასეთი სიტუაცია: მეუღლემ დააგვიანა, მაშინ მობილური არ იყო, ვინერვიულე. დაღამდა, ძალიან ვინერვიულე. ამ დროს ვხედავ, თანამშრომლებთან ყოფილა სადღაც, ძალიან კარგ ხასიათზე. ჩემი პირველი რეაქციაა, რომ ამაზე ძალიან​ ვეჩხუბო. ამ დროს როგორ მუშაობს თავი? მე ვეუბნები ჩემს თავს: „შენ ახლა ხარ ცუდ ხასიათზე, ის კარგ ხასიათზეა. მე თუ ვეჩხუბები, სახლში ორივე ვიქნებით ცუდ ხასიათზე.“ იქვე ვცვლი გადაწყვეტილებას და ვამბობ, რომ ერთი ოჯახის წევრი მაინც უნდა დავტოვო კარგ ხასიათზე. ამიტომ ვირჩევ, რომ არაფერი ვუთხრა. ხმა არ ამომიღია და ოთხი დღის მერე სადილზე ვთქვი, რომ ასე არ უნდა ყოფილიყო. გაცილებით მეტი მოგება იყო ურთიერთობაში. სპონტანურად რა უნდა ყოფილიყო? უნდა მეთქვა: „სად დადიხარ, რომ დადიხარ?“ ისიც ჩაგაშხამე, სადაც იყავი, ხომ?“

​ზურა მხეიძე საკუთარი ცხოვრებიდან ერთ-ერთ ეპიზოდს იხსენებს, როდესაც ის ემოციებს აჰყვა და ქცევა არ გააკონტროლა:

„ჩემი დეიდაშვილი დამეკარგა, პატარაა ჩემზე, ვინერვიულე. თურმე ჩემს მეგობრებს გაჰყოლია, მერე ვიღაც მიუცილებია. მე ვეძებდი. რომ დარეკა ზარი და კარი გავუღე, ჩემგან სილა მოხვდა. მერე დავფიქრდი, რას ვაკეთებ. ვინერვიულე, რომ ცუდად არ იყოს. მოვიდა კარგად და გავხადე ცუდად. მე გამიხარდებოდა, რომ ცუდად ყოფილიყო, იმიტომ რომ მართალი აღმოვჩნდებოდი, ხომ? ამიტომ მე ამას ვაანალიზებ ხოლმე, სანამ სპონტანური რეაქცია მექნება. კარგად რომ გააანალიზებ რაღაცებს, მიხვდები, რა იდიოტობას აკეთებდი. შედეგზე ორიენტირებული უნდა იყო.“

„ასეთი ექსპერიმენტი ჩატარდა. ადამიანს ჯგუფში გავუვრცელეთ, რომ ვითომ სიმსივნე ჰქონდა. მთელი ჯგუფის დამოკიდებულება შეიცვალა ამ ადამიანისადმი. ზოგი კანფეტს ჩუქნიდა, ​ყურადღებას იჩენდნენ. ბოლოს ვუთხარით ჯგუფს, რომ ეს იყო ტყუილი. იმის მაგივრად, რომ ეს გახარებოდათ, აგრესია ჰქონდათ. განიცადეს, რომ ტყუილად მოუტანეს კანფეტი. ეს საინტერესო ფენომენია. იმდენად ეგოისტი ვარ, რომ როდესაც კვდები გაგიკეთე ბევრი რამ, მაგრამ რომ აღარ კვდები, ეს არ მომეწონა. როდესაც გაიაზრებ, თვითონვე ხვდები, რომ ძალიან ბევრ შეცდომას უშვებ ურთიერთობაში,“ - აცხადებს ზურა მხეიძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„მშობლები ინსტინქტურად ამზადებთ შვილებს ვიღაცის სამსახურში ჩასაყენებლად, ეს არის შეცდომა....
​ფსიქოლოგი ზურა მხეიძე მშობლებს ბავშვის ფანტაზიებისა და სურვილების მხარდაჭერისკენ მოუწოდებს და აღნიშნავს, რომ ბავშვს ამბიციები კი არ უნდა ჩავუხშოთ, არამედ გავუძლიეროთ:„მშობლები ინსტინქტურად ამზადებთ შ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. როგორ ვმართოთ მათი აგრესიული ქცევა? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ლელი ყიფიანი.

- ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. რა დროს უნდა ვუთხრათ უარი მათ?

- აგრესია ეს არის ქმედება ან მუქარა, რომელიც მიზნად ისახავს სხვა ადამიანისთვის ფიზიკური და ფსიქოლოგიურიზიანის მიყენებას. ის ბავშვებისა და მოზარდების მნშვნელოვან სოციალურ პრობლემას წარმოადგენს. ბავშვები, რომლებიც აგრესიულად იქცევიან, შესაძლოა ზიანი მიაყენონ არამარტო საკუთარ თავს, არამედ ოჯახს თანატოლებს და მთლიანად საზოგადოებას.

კვლევები აჩვენებს რომ ბავშვები, რომლებიც გამოირჩევიან აგრესიული ქცევებით, უფრო მეტად აღენიშნებათ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები და მომავალში შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს ფსიქო აქტიური ნივთიერებების მოხმარებას და ჩართული იყვნენ ძალადობრივ ქმედებებში. ბავშვებში აგრესია შესაძლოა სხვადასხვა სახით გამოვლინდეს: ტირილი, ბრაზი, ჩქმეტა, კბენა, ყვირილი, ფეხების ბაკუნი დარტყმა, სხვების ან საკუთარი ნივთების დაზიანება, შეურაცხყოფისმიყენება, დაცინვა, მუქარადა ბულინგი .

აგრესიული ქცევა შესაძლებელია იყოს 2 სახის: ინსტრუმენტული და მტრული.

ინსტრუმენტულ აგრესიას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზანი და საკმაოდ გავრცელებულია მცირეწლოვან ბავშვებში. ინსტრუმენტული აგრესიის ერთ-ერთი ახსნა მდგომარეობს იმაში, რომ ამ ასაკის ბავშვებს არ აქვთ ენობრივი და სოციალური უნარები, ამიტომ მიმართავენ ინსტრუმენტულ აგრესიას საკუთარი თავის დამკვიდრებისთვის. ხოლო უფრო მოზრდილ ასაკში ინსტრუმენტული აგრესიული ქცევა შესაძლებელია აიხსნას მიზანდასახულობით, საკუთარი მიზნების მიღწევა, წარმატებისკენ მისწრაფებით და სირთულეების დაძლევით.ასეთ შემთვევაში, აღზრდა მიმართული უნდა იყოს იქითკენ რომ მოხდეს კონტროლი დამანგრეველი, დამაზიანებელი ფორმების და წახალისება იმ ასპექტებისა, როგორიცაა მიზანსწრაფულობა, საკუთარი აზრის დაცვა, არას თქმაიმაზე, რაც მას არ სურს ან არ სიამოვნებს. რაც შეეხება მტრულ აგრესიას, არ არსებობს რაიმე ერთი მიზეზი იმისა თუ რატომ იქცევიან ბავშვები აგრესიულად, თუმცა არსებობს გარკვეული მახასიათებლები, რამაც შესაძლებელია გამოიწვიოს ან გაზარდოს აგრესიული ქცევის გამოვლენა. ეს შესაძლოა იყოს ემოციების რეგულაციის სირთულე და სოციალური უნარების დეფიციტი. დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნილებები, როდესაც ბავშვმა უკვე ამოწურა ყველა სხვა გზა მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად, რომლის დროსაც აგრესიის გამოვლენა შესაძლებელია იყოს ბრძოლა გადარჩენისთვის ან უკავშირდებოდეს მშობლის მიერ აკრძალვებს, შეზღუდვებს. გარდა ამისა, ის შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერმა ფრუსტრაციამ, ან ტრავმულმა გამოცდილებამ. რისკ ფაქტორს ასევე წარმოადგენს დასწავლილი ქცევა, მაგალითად, როგორ ურთიერთობენ ოჯახის წევრები ერთმანეთთან, როგორ აგვარებენ პრობლემებს ერთამანეთში და ბავშვთან მიმართებაში. როგორი გარემოა ოჯახში: ზედმეტად მკაცრიმიდგომა ან უგულებელყოფა, არათანმიმდევრული მიდგომები, როდესაც ბავშვს არ აქვს ემოციური მხარდაჭერა, სითბო და სიყვარული მშობლებისგან. ასევე,მნიშვნელოვანია სოციალური, ეკონომიკურიგენეტიკური, ბიოლოგიური და ბიოქიმიური ფაქტორები.

იმისათვის რომ შეამციროთ ან აღმოფხვრათ აგრესიული ქცევის გამოვლენა, მნიშვნელოვანია: უფროსებმა დაამყარონ მყარი ურთიერთობები და შეუქმნან უსაფრთხო სტაბილური და სტრუქტურირებული გარემო.

- როგორ ვასწავლოთ უარის მშვიდად მიღება?

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას, როგორ მართოთ აგრესიული ქცევა:

  1. მკაფიოდ განსაზღვრული წესები და მოლოდინები;
  2. ბავშვი უნდა გრძნობდეს მხარდაჭერას და რომ მისი გესმით;
  3. შეაქეთ და წაახალისეთ მისი კარგი ქცევა;
  4. რაც შეიძლება მეტ აქტივობებში ჩართეთ, რომ მისი ენერგიები წარიმართოს სასარგებლო საქმიანობისკენ;
  5. პრობლემის გადაჭრა უნდა მოხდეს მაშინვე ,როგორც კი ის წარმოიშობა;
  6. მნიშვნელოვანია გამომწვევი მიზეზის დადგენა, რა სიტუაცია ან მოვლენები იწვევს ბავშვის აგრესიულ ქცევას;
  7. დაეხმარეთ ემოციების მართვაში და მისთვის აუციელებელი უნარჩვევების გამომუშავებაში;
  8. დაუწესეთ შეზღუდვები და სანქციები (მაგალითად, მისთვის ყველაზე სასურველი აქტივობის ან ნივთის აკრძალვა გარკვეული დროით) იმისათვის, რომ სასურველ ქცევას მიაღწიოთ. აუციელებელია დაიცვათ, ზედმიწევნით წინააღმდეგ შემთხვევაში ქცევა გახდება მანიპულატორული;
  9. მართეთ საკუთარი ემოციები, თუ აგრესიაზე აგრესიით უპასუხებთ ბავშვი/ მოზარდი ჩათვლის რომ სასურველს მიაღწია.

- რას ურჩევდით მშობლებს?

მიუხედავად ყველაფრისა აგრესიული ქცევის მართვის ყველაზე მნიშვნელოვანი გზაა ბავშვისთვის, უსაფრთხო, სტაბილური და მოსაიყვარულე გარემოს შექმნა. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად