Baby Bag

,,ამ პროცესს ვერ შევამსუბუქებთ ვერაფრით, მანამ სანამ მშობლები კამათობენ, ერთმანეთს ებრძვიან და აქვთ კონფლიქტი'' - როგორ დავაძლევინოთ ბავშვს მშობლების დაშორების სტრესი

,,ამ პროცესს ვერ შევამსუბუქებთ ვერაფრით, მანამ სანამ მშობლები კამათობენ, ერთმანეთს ებრძვიან და აქვთ კონფლიქტი'' - როგორ დავაძლევინოთ ბავშვს მშობლების დაშორების სტრესი

ბავშვებისთვის მშობლების დაშორება სტრესულია. როგორ უნდა აუხსნან შვილს, რომ ისინი შორდებიან და რა უნდა გააკეთონ, რათა მდგომარეობა შეუმსუბუქონ? - ამ თემაზე, ​MomsEdu.ge-ის ესაუბრა ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, მარი ჯოხარიძე.

- როდესაც მშობლები შორდებიან, რამდენად რთული გადასატანია ეს ბავშვებისთვის?

- განქორწინება სტრესულია მთელი ოჯახისთვის, მშობლების ემოციური მდგომარეობა კი აუცილებლად ახდენს გავლენას ბავშვებზე. ძირითად შემთხვევებში ისინი კარგავენ ყოველდღიურ კონტაქტს ერთ მშობელთან, ხშირად მამებთან, შედეგად კი ნაკლებ კავშირს, სიახლოვეს გრძნობენ მათთან. დედებისთვის რუტინა და შვილთან ურთიერთობა უფრო სტრესული ხდება ხოლმე. განქორწინების შემდეგ იცვლება საცხოვრებელი ადგილი, ყოველდღიურობა, რაც ასევე სტრესულია. ასეთ დროს, პატარები დაბნეულები და იმედგაცრუებულები არიან. განსაკუთრებით მცირეწლოვან ბავშვებს უჭირთ გაგება თუ რატომ აღარ ცხოვრობენ ერთად დედა და მამა. მიუხედავად ამ სირთულეებისა, მშობლებს შეუძლიათ შეამცირონ და მინიმუმამდე დაიყვანონ განქორწინების შემდგომი სტრესი და ნეგატიური ემოციური მდგომარეობა ბავშვებში. 
 
- როგორ მივაწოდოთ მათ ეს ინფორმაცია?

- მშობლებმა ბავშვებს ეს ინფორმაცია უნდა მიაწოდონ ძალიან მარტივი ენით. რა თქმა უნდა, მზად უნდა იყვნენ კითხვებისთვისაც. მნიშვნელოვანია გულახდილობა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ზედმეტად ბევრ დეტალზე ისაუბრონ და დაშოდების მიზეზები საფუძვლიანად განიხილონ.

რა ინფორმაციას აწვდის მშობელი შვილს, ეს დამოკდებულია ბავშვის ასაკზე და იმ კითხვებზე, რასაც ბავშვი სვამს, ამ საკითხზე საუბრისას. ნებისმიერ შემთხვევაში პასუხები უნდა იყოს ძალიან მარტივი და მსუბუქად ნათქვამი. პატარებმა უნდა მოისმინონ, რომ მშობლებს ისინი ძალიან უყვართ და უწინდელივით გააგრძელებენ მათ სიყვარულს და ზრუნვას. ასევე უნდა დაანახონ, აგრძნობინონ, რომ მათი მშობლები მეგობრები არიან, პატივს სცემენ ერთმანეთს და ერთად იღებენ გადაწყვეტილებებს.

ბავშვებს ხშირად უჭირთ ამ ყველაფრის გააზრება, გრძნობების გამოხტვა. მშობლები უნდა დაეხმარონ მათ იმ გრძნობების გამოხატვაში, რაც ამ ინფორმაციის მიღების შემდეგ უჩნდებათ, მოუსმინონ შვილებს და უპასუხონ მათ კითხვებს.

- რაც არ უნდა ხშირი კონტაქტი ჰქონდეს ბავშვს ორივე მშობელთან, დაშორება მათთვის მაინც დიდი ტრავმაა, როგორ შევუმსუბუქოთ ეს პროცესი, რათა მათი ფსიქიკა არ დაზიანდეს?

- ორივე მშობელი მაქსიმალურად უნდა იყოს ჩართული ბავშვის ცხოვრებაში. თუ ყოველდღიურად ნახვა ვერ ხერხდება აუცილებლად დაურეკონ შვილს, ყოველ დღე. მიუხედავად იმისა, რომ დღეს კომუნიკაციის პრობლემა ნამდვილად არ არის, ხშირად რამდენიმე დღე ისე გადის, რომ ის მშობელი, რომელიც ბავშვთან არ ცხოვრობს არ რეკავს და არ ელაპარაკება მას. ყოველდღიური კონტაქტი კი ძალიან მნიშვნელოვანია.

ამ პროცესს ვერ შევამსუბუქებთ ვერაფრით, მანამ სანამ მშობლები კამათობენ, ერთმანეთს ებრძვიან და აქვთ კონფლიქტი. ეს ხშირად დაშორების შემდეგაც ხდება, რაც თავისთავად ნეგატიურად მოქმედებს. ძალიან გაუმარტივდება ბავშვს მშობლების განქორწინების გადატანა, თუ ნახავს რომ ისინი ერთმანეთს მხიარულად ესაუბრებიან. ნებისმიერი გაურკველობა თუ უთანხმოება უნდა განიხილონ ბავშვის გარეშე. როდესაც ერთი მშობელი, მეორე მშობელზე საუბრობს ბავშვის თანდასწრებით, ის უნდა მოიხსენიოს მხოლოდ დადებითად.

- ზოგადად, რას ურჩევდით მშობლებს, ასეთ ვითარებაში?

- მშობლებს ვურჩევ ყველაფერი გააკეთონ იმისთვის, რომ თავი მშვიდად და ბედნიერად იგრძნონ. პირველ რიგში, დაეხმარონ საკუთარ თავს ამ რთული პროცესის გადატანაში, მხოლოდ ასე შეძლებენ ბავშვების დახმარებას.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

წაიკითხეთ სრულად