რა სიმპტომები გვაფიქრებინებს, რომ ძუძუს კიბოსთან გვაქვს საქმე და რა არის გამომწვევი მიზეზები? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ონკოქირურგი, მამოლოგი თამარ აბულაძე.
- რამდენად ხშირია ძუძუს კიბო ქალებში?
- ქალთა ონკოლოგიურ დაავადებათა შორის ძუძუს კიბო პირველ ადგილზეა, შემდეგ მოდის საშვილოსნოს ყელის და ტანის სიმსივნეები, ბოლო პერიოდში შეინიშნება ძუძუს კიბოს გაახალგაზრდავების ტენდენცია 35 და ზემოთ ასაკში.
- ძირითადად, რა არის გამოწვევი მიზეზები?
- რისკფაქტორების ჯგუფიდან აღსანიშნავია:
ადრეული მენარხე (მენსტრუალური ციკლის დაწყება);
გვიანი მენოპაუზა (კლიმაქსი);
ხშირი აბორტები, გენეტიკური განწყობა, განსაკუთრებით, პირველი ხაზის ქალბატონებში (დედა და დეიდა);
ენდოკრინული და დისჰორმონალური ცვლილებების მოშლა, ასაკოვან ქალბატონებში პოსტრავმული წარმონაქმნები.
ონკოლოგიური დაავადების რისკს ზრდის ჰორმონალური დისბალანსის შედეგად მიმდინარე პროცესები, რომელშიც ჩართულია მთელი ენდოკრინული სისტემა. ამ პროცესს მიეკუთნება მასტოპათია, განსაკუთრებით საყურადღებოა მისი კვანძოვანი ფორმა, სწრაფად მზარდი ფიბროადენომა (ფილოიდი), სქელკედლიანი კისტები, სადინარშიდა პაპილომა, რომელიც კლინიკურად მხოლოდ სისხლიანი, ან მუქი ყავისფერი გამონადენით ხასიათდება, ხშირია პოსტრავმული წარმონაქმნები, განსაკუთრებით ხანდაზმულ ქალბატონებში, იგი დაზიანებული ან დაჟეჟილი ქსოვილიდან ვითარდება იქ, სადაც იყო ეგრედწოდებული ჰემატომა. მისი ალაგების შემდეგ ხშირია კარგად პალპირებადი წარმონაქმნი.
- რა სიმპტომები გვაფიქრებინებს, რომ მკერდის კიბოსთან გვაქვს საქმე?
- საეჭვო ნიშნებს შორის აღსანიშნავია: ძუძუს ფორმის შეცვლა, კანის გასქელება (ლიმონის ქერქი), გასინჯვადი წარმონაქმნის არსებობა, გადიდებული იღლიის ლიმფური კვანძები, ძუძუს თავის დვრილის ჩაბრუნება, სისხლიანი გამონადენი.
- როგორ უნდა ავირიდოთ თავიდან და როდის მივმართოთ ექიმს?
- იმისათვის, რომ დროულად მოხდეს ძუძუს კიბოს პრევენცია, საჭიროა ქალბატონებმა დროულად ჩაიტარონ სკრინინგი და ნებისმიერი საეჭვო ნიშნის აღმოჩენის შემთხვევაში მიმართონ ექიმ მამოლოგს. გისურვებთ ჯანმრთელობას!
„ბავშვის ტვინის ნეირონები რეაგირებს მხოლოდ ცოცხალ ლაპარაკზე. ტვინი არ ვითარდება სხვანაირად,“ - თამარ გაგოშიძე
ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის ჯანსაღი განვითარებისთვის ცოცხალი კომუნიკაციის მნიშვნელობაზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ამ თვალსაზრისით მშბელთან პირადი დიალოგი ძალიან მნიშვნელოვანია:
„პირადი დიალოგი მშობელთან არის ძალიან მნიშვნელოვანი. მე მესმის, ჩვენ ვართ ძალიან რთულ ვითარებაში, იმიტომ, რომ მშობლები მუშაობენ, ბავშვები ხშირ შემთხვევაში არიან ძიძასთან. ლაპარაკის შეფერხებაზეც არ არის, არიან ბავშვები, ვისაც აქვს ეს პრობლემა და შეფერხებული განვითარებაა. მათ, მით უმეტეს, გამდიდრებული გარემო სჭირდებათ. საუბარია ჩვეულებრივ ბავშვებზე. ჩვენთან ძალიან ხშირად ჩვეულებრივი ბავშვები მოჰყავთ შეფერხების დიაგნოზით. ელემენტარულად ბავშვს არავინ არ ელაპარაკება. არავის არ აქვს ამის დრო და საშუალება.“
თამარ გაგოშიძის თქმით, განვითარების შეფერხების გარკვეული ნაწილის გამომწვევი ჩვენი სოციალური პრობლემებია:
„ძალიან ხშირად უთქვამს მშობელს, როგორ უნდა ვეთამაშო ბავშვსო. შეუძლებელია, რომ სამ წლამდე ასაკის ბავშვთა 40-50 % იყოს შეფერხებული. რადგან ასე მატულობს იგივე აუტიზმის რიცხვი, ეპიდემია ხომ არ არის ეს. მატულობს ეს დიაგნოზები, შეფერხების დიაგნოზი, მეტყველების დარღვევების, აუტიზმის დიაგნოზი. თავისთავად ცხადია, რომ ეს მდგომარეობები არსებობს და ბავშვს შეიძლება ჰქონდეს ეს პრობლემა, მაგრამ ამის ასეთი მატება არის ჩვენი სოციალური პრობლემა.“
„ტექნიკაზე მიჯაჭვულობა არის დაავადება ფაქტობრივად. კომუნიკაცია უკვე პრობლემური და მინიმალურია. ტვინი არ ვითარდება სხვანაირად. ბავშვის ტვინის ნეირონები რეაგირებს მხოლოდ ცოცხალ, „ლაივში“ არსებულ ლაპარაკზე. ადრეული განვითარების ასაკი არის სამ წლამდე. სამ წლამდე ძალიან სწრაფად ვითარდება, ძალიან მოქნილია ბავშვის ცენტრალური ნერვული სისტემა. სამ წლამდე თუ არ მოხდა ამ ფუნდამენტის ჩაყრა, მერე უკვე ძალიან რთულია,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თამარ გაგოშიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ - ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.