Baby Bag

​„მთელი ყურადღება უნდა გადავიტანოთ ბავშვებზე“ - როგორ შევუმსუბუქოთ შვილებს პანდემიით გამოწვეული სტრესი

​„მთელი ყურადღება უნდა გადავიტანოთ ბავშვებზე“ - როგორ შევუმსუბუქოთ შვილებს პანდემიით გამოწვეული სტრესი

როგორ შეცვალა კოვიდ-19-მა ბავშვთა ყოველღდღიურობა და რა შეიძლება გააკეთონ მშობლებმა პატარების ფსიქოლოგიური სიჯანსაღისთვის? - ამ თემებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან მხეიძე.

- ქალბატონო რუსუდან, კორონავირუსმა საზოგადოების ცხოვრება შეცვალა, რა ზეგავლენა მოახდინა ბავშვების გონებრივ კეთილდღეობასა და ჯანმრთელობაზე?

- ვერ ვიტყვით, რომ უფროსებთან შედარებით ბავშვები უფრო მძიმედ იტანენ ვირუსს, მაგრამ მათი ცხოვრება საკმაოდ შეიცვალა. განსაკუთრებით, პატარები, რომლებიც საოცრად ელოდებიან სკოლაში სწავლას, ეს მომენტი განიცადეს ყველაზე მძიმედ. მეორე, არის ის, რომ ძირითადად სახლში უწევთ ყოფნა, ვეღარ ნახულობენ თანატოლებს, ვეღარ მიდიან ბებიასთან და ბაბუასთან. ახალგაზრდებს საკმაოდ მყიფე ფსიქიკა აქვთ, რასაც ამ მდგომარეობამ უფრო მძიმე დაღი დაასვა. ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით, გაიზარდა ადამიანების რიცხვი, რომლებსაც დეპრესია, შფოთვები აქვთ.

- სკოლები დაიხურა, ბავშვები ვეღარ თამაშობენ თანატოლებთან, ფაქტობრივად, სახლში არიან გამოკეტილები. რა უნდა გააკეთონ მშობლებმა, რომ შეუმსუბუქონ ის სტრესი, რაც პანდემიამ გამოიწვია მათში?

- ჩვენ, ყველა ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ვართ. მთელი ყურადღება უნდა გადავიტანოთ ბავშვებზე - ეს იქნება კითხვა, თამაში, ხატვა თუ სხვა. ბევრმა მშობელმა მოიფიქრა აქტივობები, რომლითაც ეხმარებიან შვილებს, მაგალითად, ავეჯის ერთად მოხატვა, წიგნის ერთად კითხვა და ცდილობენ, ბავშვებს გაუქარწყლონ ის დეფიციტი, რაც თანატოლების ნაკლებობით აქვთ. ერთი მხრივ, დადებითიც შეგვიძლია დავინახოთ ამ ყველაფერში, მშობლების ძირითადი ნაწილი სახლშია და მათ მეტი დრო აქვთ შვილებთან საურთიერთოდ, ამასთან, თვითონაც ერთობიან.

- პანდემიის პირობებში ბავშვთა დიდი ნაწილი უფრო მეტად გახდა გაჯეტებზე დამოკიდებული. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ კუთხით ბავშვებს?

- ისედაც ხომ იყვნენ მიჯაჭვულები და პანდემიის ფონზე ბევრად გაიზარდა დამოკიდებულება. სულ იყო და არის საუბარი, რომ მოაცილეთ ბავშვები გაჯეტებს, თუმცა არაფერი გამოდის. იმისთვის, რომ რამენაირად დააკავონ ბავშვები, ამ ალტერნატივას ირჩევენ, ყურადღებას აღარ აქცევენ. ყველაფერი ნორმის ფარგლებში უნდა მოხდეს, რადგან ეს ნორმა არ არსებობს, ვიღებთ იმას, რასაც ვიღებთ. აქედან გამომდინარე, ბავშვები მეტად გაღიზიანებულები ხდებიან. მშობლებიც თავის მხრივ ძალიან რთულ მდგომარეობაში არიან, როცა დილიდან საღამომდე მუშაობა უწევთ, აღარ რჩებათ დრო თვითონ გაართონ ტელეფონის ნაცვლად. არაფერი არ არის დასამალი იმაში, რომ მშობლების უმეტესობას ერთი სული აქვს, ბავშვები სკოლაში მიიყვანონ, რომ დრო გამოუთავისუფლდეთ.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე ​დედების ჯგუფი“)

„ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს ჩაძინების მიზნით ლოგინში ურთავენ ტელეფონს - ეს მცდარი შეხედულება...
რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე ​Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად