Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნუ ისაუბრებთ ცუდად თქვენი შვილების მამაზე... უფლება მიეცით ბავშვებს უყვარდეთ საკუთარი მამა, მაშინაც კი, როდესაც მის მიმართ სიყვარულს აღარ გრძნობთ

ნუ ისაუბრებთ ცუდად თქვენი შვილების მამაზე... უფლება მიეცით ბავშვებს უყვარდეთ საკუთარი მამა, მაშინაც კი, როდესაც მის მიმართ სიყვარულს აღარ გრძნობთ

უფლება მიეცით თქვენს შვილებს უყვარდეთ საკუთარი მამა, მაშინაც კი, თუ თავად მის მიმართ სიყვარულს აღარ გრძნობთ. ზრდასრულებმა საკუთარი უთანხმოებები და პრობლემები დამოუკიდებლად უნდა მოაგვარონ, ბავშვებს კი ამ ტვირთის ზიდვა არ უნდა უწევდეთ. თუ ამის შესაძლებლობა გაქვთ, ბავშვებს აარიდეთ თქვენს პრობლემებზე ფიქრი და ზრუნვა. თქვენს უმთავრეს პრიორიტეტს თქვენი შვილების კარგად ყოფნა უნდა წარმოადგენდეს. ბავშვებს მამისგან სიყვარული და სითბო ისევე სჭირდებათ, როგორც თქვენგან. მათ მამის მიმართ ისევე აქვთ სიყვარულის განცდა, როგორც თქვენ მიმართ. ამას ნუ დაივიწყებთ.

ნუ ისაუბრებთ ცუდად თქვენი შვილების მამაზე. როდესაც თქვენ ასე იქცევით, ბავშვებს განვითარების ფუნდამენტს აცლით. როდესაც ბავშვებს ეუბნებით, რომ მამას მათთან ყოფნა და მათთან ერთად დროის გატარება არ სურს, ისინი ვერ აცნობიერებენ, რომ ეს მათი ბრალი არ არის. ბავშვები თვლიან, რომ მამის მსგავსი დამოკიდებულება მათი დანაშაულია. ისინი იწყებენ ფიქრს, რომ მშობლებისთვის არასაკმარისად კარგები არიან და სიყვარულსა და სითბოს არ იმსახურებენ.

როდესაც ბავშვს ეუბნებით: „ყველაფერში მამაშენს ჰგავხარ,“ ან „მამაშენი უპასუხისმგებლო, ცუდი, საშინელი ადამიანია,“ ბავშვს ძალიან მძიმე მდგომარეობაში აგდებთ. ისინი თავს დამნაშავედ გრძნობენ, რადგან იძულებულები არიან რომელიმე მშობლის მხარე დაიჭირონ და მამისადმი სიყვარულის განცდის გამო თავს იდანაშაულებენ. ეს ყოველივე მათ პატარა სამყაროში უზარმაზარ ბზარს აჩენს. ბავშვები ვეღარ გრძნობენ სტაბილურობსა და სიმშვიდეს და ამ განცდებს სიძულვილისა და გაურკვევლობის განცდები ანაცვლებს.

შესაძლოა, თქვენ ფიქრობთ, რომ ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, როგორი ადამიანია მათი მამა. ზოგიერთი დედა მიიჩნევს, რომ ბავშვი არ უნდა მოატყუოს. გარდა ამისა, ისინი ფიქრობენ, რომ ბავშვებს აქვთ უფლება, იცოდნენ სიმართლე მშობლის შესახებ. სინამდვილეში კი, ბავშვებს უფლება აქვთ იყვნენ ბავშვები და შეინარჩუნონ ბავშვურობა. მათ უფლება აქვთ იგრძნონ, რომ ისინი უყვართ, რომ მათ საფრთხე არ ემუქრებათ და უსაფრთხოდ არიან. ბავშვებს უფლება აქვთ, რომ არ შეეჭიდონ ზრდასრულების პრობლემებს.

როდესაც ბავშვები გაიზრდებიან, ისინი ცხოვრებას სხვა პერსპექტივით შეხედავენ და ყველაფერს გააანალიზებენ. ისინი გააცნობიერებენ, თუ ცხოვრების რა გზა გაიარეს და როგორი ადამიანები არიან მათი მშობლები, თუმცა მანამ, სანამ ეს ბუნებრივად მოხდება, შესაძლებლობა მიეცით თქვენს შვილებს, რომ გაიზარდონ და დასკვნები დამოუკიდებლად გააკეთონ. ნუ გაულანძღავთ შვილებს მამას. ბავშვებს ბავშვობა შეუნარჩუნეთ და მათი უფლებები და ინტერესები ყველაფერზე წინ დააყენეთ.

წყარო:​ youaremom.com

წაიკითხეთ სრულად