Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა გავლენა აქვს ძუძუთი კვებას დედის მენტალურ ჯანმრთელობაზე?

რა გავლენა აქვს ძუძუთი კვებას დედის მენტალურ ჯანმრთელობაზე?

თანამედროვე სამედიცინო ლიტერატურის კვლევის შედეგებით დგინდება, რომ ძუძუთი კვება დედის მენტალურ ჯანმრთელობაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს. უახლესი კვლევის შედეგები ჟურნალში Women's Health გამოქვეყნდა. მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის სამედიცინო სკოლაში ჩატარებული კვლევით დადგინდა, რომ ძუძუთი კვება დედის მენტალურ ჯანმრთელობაზე დადებითად ზემოქმედებს. თუმცა, თუ დედას ძუძუთი კვების პროცესი უჭირს და სირთულეებს აწყდება, თუ მისი მოლოდინები და რეალობა რადიკალურად განსხვავებულია, შესაძლოა, ძუძუთი კვებამ მის მენტალურ ჯანმრთელობაზე ნეგატიურად იმოქმედოს.

ძუძუთი კვებასა და დედის მენტალურ ჯანმრთელობას შორის მნიშვნელოვანი კავშირების არსებობა 36 კვლევის შედეგებით დადასტურდა. 29 კვლევამ დაასკვნა, რომ დედებს, რომლების ჩვილებს ძუძუთი კვებავენ, მენტალური ჯანმრთელობის პრობლემები ნაკლებად ექმნებათ. 28 კვლევის შედეგებით დადგინდა, რომ ძუძუთი კვება მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის განვითარების რისკებს ამცირებს.

საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ძუძუთი კვებას ბავშვისა და დედის ფიზიკური ჯანმრთელობისთვის უამრავი სარგებლის მოტანა შეუძლია, თუმცა დედის მენტალურ ჯანმრთელობაზე მისი დადებითი გავლენის შესახებ ნაკლებად არის ცნობილი. უახლესი კვლევები სწორედ ამ მნიშვნელოვანი კავშირების შესწავლას მიეძღვნა.

დედასა და ახალშობილს შორის ძლიერი კავშირის ჩამოყალიბების გარდა, ძუძუთი კვება დედას წონის დაკლებაში ეხმარება, იცავს მას გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისგან, დიაბეტისა და ჰიპერტენზიისგან, გარდა ამისა ამცირებს საკვერცხის და სარძევე ჯირკვლის სიმსივნის განვითარების რისკებს. მიუხედავად იმისა, რომ ძუძუთი კვების სარგებელს ბევრი დედა აცნობიერებს, მათ ნაწილს რძის ნაკლებობის, მკერდის მტკივნეულობის ან სამსახურეობრივი მდგომარეობიდან გამომდინარე არ შეუძლია ბავშვის ძუძუთი გამოკვება, რამაც, შესაძლოა, მათ მენტალურ ჯანმრთელობაზე ნეგატიური ზეგავლენა მოახდინოს.

კვლევით დადგინდა, რომ ექსკლუზიური ძუძუთი კვება ამცირებს დედებში პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის განვითარების რისკს.

კვლევებში ხაზგასმულია, რომ ძუძუთი კვება აუმჯობესებს დედების ფსიქიკურ მდგომარეობას, ხოლო დედებს, რომლებსაც აქვთ ძუძუთი კვების სირთულეები, ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების განვითარების უფრო მაღალი რისკი აქვთ.

წყარო: ​news-medical.net 

წაიკითხეთ სრულად