Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მე შუაში ვწევარ, აქეთ კატო მყავს, იქეთ ილია... ეს არის ჩემთვის ყველაზე კარგი პერიოდი,“ - რუსკა მაყაშვილი შვილების შესახებ საუბრობს

მსახიობმა და ტელეწამყვანმა რუსკა მაყაშვილმა შვილების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ უფროსი შვილი უმცროსზე ეჭვიანობს: 

„როდესაც ილიამ გაიგო, რომ მუცელში ზის კატო, მიღება იყო ძალიან რთული. თავიდან ცდილობდა, რომ დაბრუნებულიყო მუცელში. ჩვენი ტანჯვა-წამება არ დაწყებულა კატოს გაჩენის შემდეგ. კატოს გაჩენამდეც იყო ძალიან რთული. მოვიფიქრეთ ასეთი რამ, რომ როდესაც კატო გამოგვყავდა სამშობიაროდან, კატომ საჩუქრები მოუტანა ილიას. თავიდან ვიყავით ისე, რომ ილია არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, ის არის პირველი, კიდევ ჰყავს და - კატო, რომელიც გაჩნდა და უნდა გვიყვარდეს. ილიას ძალიან მოეწონა, რომ კატომ საჩუქრები მოუტანა. პირველ დღეებში ნორმალურად იყო ყველაფერი, მაგრამ რაც უფრო იზრდება კატო, უფრო რთულდება სიტუაცია.

მე არ ვამბობ იმას, რომ მე და სანდრო იდეალური მშობლები ვართ და არაფერი არ გვეშლება, მაგრამ ნამდვილად არ არის ისე, რომ ილიას ყურადღება მოაკლდა და ყველა კატოზე გადავერთეთ. პირიქით, ილია გრძნობს ყოველ წამს, რომ ის არის მნიშვნელოვანი, ძალიან გვიყვარს და როგორც აქამდე იზრდებოდა, ისე იზრდება, მაგრამ მაინც ძალიან ეჭვიანობს. მას კატო ძალიან უყვარს და ამას ჩვენც ვგრძნობთ, მაგრამ მისია და თითქოს მხოლოდ მას აქვს უფლება, რომ გაუბრაზდეს კატოს, მოეფეროს და სხვას არავის. კატოს ვინმე თუ გაუბრაზდება ან აწვალებს, ილია ძალიან ბრაზდება. გადადის იმასთან ჩხუბზე და ყვირის: „კატო ჩემია.“ თან ძალიან აწვალებს კატოს. მე ვეუბნები: „კატოს ძალიან ტკივა შენ რომ ურტყამ, მე რომ შენ ასე გაგიკეთო, ხომ გეტკინება? შენ რომ ასე უკეთებ კატოს, ძალიან სტკივა და ამიტომ ტირის.“ კატო შეგუებულია თავის ბედს. იცის, რომ ძმა ჰყავს ასეთი, რომელიც კივის, დახტის. სანამ რამე არ ეტკინება, კატო ერთობა ამით. ერთხელ ვუთხარი, შენ თუ ასე ცემ კატოს, ე.ი. არ გიყვარს. წაიყვანს ვინმე და შენ დარჩები ჩვენთან-თქო. ამაზე ილიას ჰქონდა საშინელი რეაქცია. იმ დღეს ყველაფერი შემისრულა საერთოდ.

ილია ამ ასაკში უკვე ძალიან ცელქი იყო. უფრო რთული იყო მისი დამორჩილება. 1 წლის გახდა და გართულდა და გართულდა. კატოს ყველაფერი ესმის, რასაც სთხოვ, ყველაფერს გისრულებს. ბებიასთან ძალიან კარგად იქცევა ილია. მე რომ ვარ, კატოს გარეშეც ძალიან ცუდად იქცევა. როდესაც სამივეს ერთად გვძინავს, ილია მთელი ღამე ჩამეხუტეს იძახის. მე შუაში ვწევარ, აქეთ კატო მყავს, იქეთ ილია. ეს არის ჩემთვის ყველაზე კარგი პერიოდი, როდესაც ორივეს ძინავს და ორივე ჩემთან ერთად არის. მამასთან ერთადაც ძალიან უყვარს ძილი. მამა ძალიან აქტიურად არის ჩართული. მე და სანდრო ერთად ვზრდით ბავშვებს ძიძის გარეშე გადასარევად," მოცემულ საკითხზე რუსკა მაყაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„იმედის დღე“ 

წაიკითხეთ სრულად