Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,ყოველწამიერად და ყოველწუთიერად, ჩვენ ვქმნით საკუთარ ბედნიერებას" - ეკატერინე ყიფიანი

,,ყოველწამიერად და ყოველწუთიერად, ჩვენ ვქმნით საკუთარ ბედნიერებას" - ეკატერინე ყიფიანი

რა არის ბედნიერება და როგორ უნდა იარსებოს მან ჩვენს ყოველდღიურობაში - ამის შესახებ პოზიტიური და ტრანსკულტურალური ფსიქოკონსულტანტი, ეკატერინე ყიფიანი გადაცემაში - ,,დილა მშვიდობისა საქართველო" საუბრობს.

,,ადამანები ყოველთვის ცდილობენ, იყვნენ ბედნიერები. თეორიულად ეს ყველამ შესანიშნავად ვიცით, პრაქტიკულ დონეზე არცთუ ისე მარტივია ამის განხორციელება. ბედნიერი ადამიანების ქცევები და ჩვევები ძალიან ჰგავს ერთმანეთს - სასაუბრო ერთნარი აქვთ, ემოცია ერთნაირი აქვთ, განწყობა ერთნაირი აქვთ, ერთნაირად ფიქრობენ ყველაფერთან მიმართებთ. მაგრამ თუკი ადამიანს ბედნიერების განცდა აკლია, მას ნეგატიური ქცევები აქვს. ბუნებრივია, ამ ყველაფერს თავის მიზეზები აქვს, ჩვენს საკუთარ ქვეცნობიერში უნდა ჩავიხედოთ კარგად, ყველაფერი კარგად გავაცნობიეროთ, რადგან არ არის მარტივი, დამოკიდებულები ვიყოთ იმ გარემო ფაქტორებზე, რომლებსაც ჩვენ ვერ ვაკონტროლებთ.

შეიძლება ითქვას, ადამიანი საკუთარ ბედნიერებას თვითონ ქმნის. გამცემი ადამიანი ყოველთვის ძალიან ბედნიერია. ბევრჯერ მსმენია - იცი, რა, არ დამიფასა არაფერი. მე ყოველთვის გავცემ, მაგრამ ვერ ვიღებ. თუკი ადამიანი გასცემს იმიტომ, რომ მიიღოს უკან, ეს უკვე აღარ არის სიკეთე. შესაბამისად, ის ადამიანი, რომელიც გასცემს უანგაროდ, თვითონ ივსება ბედნიერებით. თუ დააკვირდებით, საზოგადოებაც კეთილგანწყობლია ამ ადამიანის მიმართ.

ადამიანი მუდმივად უნდა მუშაობდეს იმისთვის, რომ საკუთარი ,,მე" შექმნას და არ ჰქონდეს შიში, რომ თავისი თავი გამოხატოს განსხვავებულად. ჩვენ ამისთვის გვჭირდება შრომა. უბრალოდ, კარგად უნდა მოვუსმინოთ საკუთარ თავს. ყოველწამიერად და ყოველწუთიერად, ჩვენ ვქმნით საკუთარ ბედნიერებას. როდესაც ჩვენ ვართ ბედნერები, სწორედ ამ დროს გამოიყოფა ის მნიშვნელოვანი ჰორმონები, რომლებიც დიდი ბედნერებით გვავსებს, ეს კი ჩვენს განწყობაზე ასახება. რა თქმა უნდა, ეს გადამდებია სხვა ადამიანებისთვის, რომლებიც ჩვენ გარშემო იმყოფებიან.

შეიძლება, რაიმე კონკრეტული მიზნის გამო გამოვტოვოთ მნშვნელოვანი ბედნიერებებ, ეს არის ჩვენი ახლობლები. ჩვენ რასაც ვფქრობთ ყოველდღიურად, სწორედ ეს არის ჩვენი ცხოვრება", - ამბობს ეკატერინე ყიფიანი.

წყარო: ,,დილა მშვიდობისა საქართველო"

წაიკითხეთ სრულად