Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ტრაგედია არ არის, რომ ბავშვმა ხორცი არ ჭამოს, მაგრამ მაინც სასურველია მისი ზომიერად მიღება,“ - პედიატრი ყარამან ფაღავა

პედიატრი ყარამან ფაღავა გადაცემაში „პირადი ექიმი“ მცირეწლოვანი ბავშვებისა და მოზარდებისთვის ხორცისა და შოკოლადის მნიშვნელობის შესახებ საუბრობს. ის აღნიშნავს, რომ წითელი ხორცი და შოკოლადი წარმატებით ებრძვის დეპრესიას, თუმცა ეს უკანასკნელი სამ წლამდე ასაკის ბავშვებს არ უნდა მივცეთ:

„წითელ ხორცს თავისი პლიუსები აქვს, იგივე დეპრესიის საწინააღმდეგოდ. სხვათა შორის, სიტყვამ მოიტანა და მე არ ვარ მომხრე შოკოლადის გამოყენების. შოკოლადი ძირითადად ალპინისტებმა უნდა გამოიყენონ. მაღლა ადიან, კალორაჟი სჭირდებათ და მძიმე წონაც არ უნდა იყოს. ცნობილია, რომ შავი შოკოლადი, მცირე დოზით, ანტიდეპრესანტის როლსაც ასრულებს. ცხადია, შოკოლადი ბავშვს არ უნდა მივცეთ სამ წლამდე. რაც შეეხება ხორცს, პატარას წავიხუმრებ. ბიჭი მოჰყავთ ხოლმე ჩემთან. ვეკითხები ხოლმე დიეტას, რას მიირთმევს, მე საერთოდ მიყვარს საყოველთაო, სრული გამოკვლევა. ზოგიერთი მეუბნება, შოკოლადი უყვარს და კანფეტი უყვარსო, დაიბადა თუ არა შოკოლადი უნდოდაო. მე ვეუბნები, თქვენ შეაჩვიეთ-მეთქი და ეს ზედმეტია.“

ყარამან ფაღავა აღნიშნავს, რომ ხორცის მიღების აუცილებლობა ზაფხულში არ დგას, თუმცა სასურველია, რომ ბავშვები ხორცს იღებდნენ:

„მე ყოველთვის ვამბობ ხოლმე, რომ ბიჭმა უნდა ჭამოს კაცის საჭმელი. უკვირთ ხოლმე, ვერ იგებენ რას ვგულისხმობ. ეს იმას ნიშნავს, რომ ბიჭმა უნდა ჭამოს ხორცი, ვაშლი და ხაჭაპური. ხაჭაპური თავისთავად, ვაშლი იმიტომ, რომ ხილი აუცილებელია. რაც შეეხება ხორცს, ისევ ვიმეორებ, რომ პრინციპში შეიძლება უხორცოდ. ზაფხულში, მაგალითად, ხორცის ისეთი დიდი აუცილებლობა არ არის. მაინც სასურველია, რომ ბავშვმა ხორცი მიიღოს თანდათანობით.“

„ძალიან მნიშვნელოვანია მამის როლი. ბავშვი მამასთან ერთად როცა ჭამს, ძალიან კარგია. დღეში ერთხელაც რომ ჭამოს მამასთან ერთად, ეს მნიშვნელოვანია. განსაკუთრებით კარგია ეს ვაჟებისთვის. პატარა ბიჭს დედა რომ გაუშლის მაგიდას, ეტყვის: „ჩემი კაცები ახლა შეჭამენ.“ ტრაგედია არ არის, რომ ბავშვმა ხორცი არ ჭამოს, მაგრამ მაინც სასურველია მისი ზომიერად მიღება,“ - აცხადებს ყარამან ფაღავა.

წყარო: ​პირადი ექიმი - მარი მალაზონია 

წაიკითხეთ სრულად