Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბავშვები, რომლებსაც ნაკლებად მკაცრი და თბილი მშობლები ჰყავთ, ბედნიერ ადამიანებად იზრდებიან

ბავშვები, რომლებსაც ნაკლებად მკაცრი და თბილი მშობლები ჰყავთ, ბედნიერ ადამიანებად იზრდებიან

ბავშვთან ურთიერთობისას ყველაზე მთავარი იდეალური ბალანსის დაცვაა. როდესაც გადაწყვეტთ, რომ ყველაფერი კარგად გამოგდით და იდეალური მშობელი ხართ, რაღაც ისეთს აღმოაჩენთ, რაც გაფიქრებინებთ, რომ ცდებოდით და ბევრი რამ უნდა შეცვალოთ. მშობლებსა და შვილებს შორის გახსნილი ურთიერთობების დამყარება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვებს საკუთარი ემოციებისა და განცდების გამოხატვის შესაძლებლობა აუცილებლად უნდა მიეცეთ. მათ ისეთი სიყვარული სჭირდებათ, რომელსაც გამუდმებით გრძნობენ, მაშინაც, როდესაც ყველაფერი კარგად არის და მაშინაც, როდესაც ცხოვრებისეულ სირთულეებთან გამკლავება უხდებათ. მსგავს სიყვარულს ბავშვები მაშინ გრძნობენ, როდესაც მშობლებთან გულახდილი საუბრის შესაძლებლობა ეძლევათ.

ბედნიერი შვილების აღსაზრდელად, აუცილებელია, რომ მათ ძალიან ბევრი სითბო, უპირობო სიყვარული და კომფორტი შევთავაზოთ. უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ ბავშვები, რომლებსაც ნაკლებად მკაცრი და თბილი მშობლები ჰყავთ, ბედნიერ ადამიანებად იზრდებიან, განსხვავებით იმ პატარებისგან, რომლებსაც გამუდმებით აკონტროლებენ. მკაცრი მშობლების შვილები ზრდასრულ ასაკში ბედნიერებისა და კეთილდღეობის მოპოვებას რთულად ახერხებენ.

ბავშვის თავისუფლების შეზღუდვა, გამუდმებით მის ნაცვლად მოქმედება, მისთვის გადაწყვეტილების მიღების აკრძალვა და პირადი სივრცის წართმევა მშობლის მხრიდან ჭარბი კონტროლის მანიშნებელია. როდესაც მშობლები სიმკაცრეზე უარს ამბობენ და მომავლის დაგეგმვას წყვეტენ, ისინი უფრო მეტად კონცენტრირდებიან ბავშვთან ურთიერთობაზე. კონტროლის შემცირება მშობელსა და შვილს შორის ძლიერ კავშირს ამყარებს და მათ ურთიერთობაზე დადებითად აისახება. ნაკლებად მკაცრი მშობლები, რომლებიც შვილების მიმართ სითბოს ხშირად გამოხატავენ შვილებს ბედნიერების პოვნაში ეხმარებიან.

  • ბავშვები ემოციების გაკონტროლებას სწავლობენ

მშობლები, რომლებიც შვილებს ყველა შეცდომას უსწორებენ, ბავშვს საკუთარი გამოცდილებით სწავლის შესაძლებლობას არ აძლევენ. რა თქმა უნდა, ზრდასრულების ცხოვრებისეული გამოცდილება საკმაოდ მდიდარია. მათ პრობლემების მოგვარება ბავშვებზე უკეთ შეუძლიათ. როდესაც თქვენი შვილის პრობლემების გადაჭრას თავად ცდილობთ, მას გამოცდილების მიღების შესაძლებლობას ართმევთ. ბავშვს შეცდომის დაშვების უფლება მიეცით. თუ ის დაშვებული შეცდომის გამო ინერვიულებს, ჩაეხუტეთ და ანუგეშეთ. ამ გზით ბავშვი ემოციების გაკონტროლებას ისწავლის, რადგან ეცოდინება, რომ სტრესთან გამკლავების საუკეთესო სტრატეგია საყვარელი ადამიანის ჩახუტებაა.

  • ბავშვები მშობლებთან ძლიერ ემოციურ კავშირს ამყარებენ

კონტროლის მოყვარულ ადამიანთან ურთიერთობა ძალიან რთულია. როდესაც ვიღაც ცდილობს გამუდმებით გააკონტროლოს შენი ქმედებები და მიგითითებს, როდის რა უნდა აკეთო, მასთან ძლიერ ემოციურ კავშირს ვერ დაამყარებ. მშობლისთვის საკუთარი ემოციების და ოცნებების განდობა რთულია, როდესაც იცი, რომ მას ყველაფერზე აქვს პასუხი. როდესაც მშობლები შვილებს კრიტიკის გარეშე უსმენენ და მათ მიმართ სითბოს გამოხატავენ, ბავშვებს მათთან ძლიერი ემოციური კავშირის დამყარება არ უძნელდებათ. შვილები ენდობიან მშობლებს, რომლებსაც მათი გაგება შეუძლიათ. ისინი გრძნობენ, რომ უფროსებს მათი ესმით. მათ იციან, რომ ცხოვრებაში ძლიერი დასაყრდენი აქვთ, რაც ყველაზე კარგი შეგრძნებაა, რაც შეიძლება, რომ ადამიანმა გამოსცადოს.

  • ბავშვები თავდაჯერებულები და კომპეტენტურები არიან

ბავშვები, რომლებსაც გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღების შესაძლებლობა აქვთ, თავდაჯერებულები არიან. შესაძლოა, მათ ყველაფერი სწორად არ გააკეთონ, მაგრამ ისინი შეცდომებზე სწავლობენ და არასდროს ნებდებიან. თავდაჯერებულ ბავშვებს სტრესთან გამკლავება არ უჭირთ. შვილებს წარუმატებლობის განცდის შესაძლებლობა მიეცით, ამით მათ წარმატებისკენ გაუხსნით გზას. როდესაც მშობლები ყველაფერს აკონტროლებენ, ბავშვს შფოთვითი აშლილობა, თავდაჯერების ნაკლებობა და სტრესი ტანჯავს.

მართალია, კონტროლის შემცირება და ბავშვისთვის დამოუკიდებლობის მიცემა მარტივი არ არის, თუმცა თუ ურთიერთობას ნდობასა და ემპათიაზე დაამყარებთ, თავადვე დარწმუნდებით, რომ მომავალში თქვენი შვილი გაცილებით ბედნიერი, წარმატებული და ძლიერი ადამიანი იქნება.

მომზადებულია ​momtastic.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად