Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ვაქცინაში ვირუსები გვხვდება, რომლებიც ორგანიზმს აზიანებს - 10 ყველაზე ცნობილი მითი გეგმიურ აცრებთან დაკავშირებით, რომლებიც არ უნდა დაიჯეროთ

ვაქცინაში ვირუსები გვხვდება, რომლებიც ორგანიზმს აზიანებს - 10 ყველაზე ცნობილი მითი გეგმიურ აცრებთან დაკავშირებით, რომლებიც არ უნდა დაიჯეროთ

ადამიანების ვაქცინებისადმი უნდობლობა მსოფლიო ჯანდაცვის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრობლემაა. ჩვენს სტატიაში გეგმიურ აცრებთან დაკავშირებით 10 ყველაზე ცნობილ მითს გაგაცნობთ, რომლებიც არ უნდა დაიჯეროთ.

1. ბევრი მშობელი ბავშვს ვაქცინაციას არ უტარებს, მაგრამ ბავშვი მაინც არ ავადმყოფობს

ბავშვები, რომლებსაც გეგმიური აცრები არ უტარდებათ, შესაძლოა, მართლაც ჯანმრთელები იყვნენ, მაგრამ ეს ყველაფერი კოლექტიური იმუნიტეტის დამსახურებაა, რომელიც მხოლოდ იმ შემთხვევაში ყალიბდება, თუ მოსახლეობის 95 პროცენტი ვაქცინაციას იტარებს. რაც უფრო ცოტა ადამიანი იკეთებს გეგმიურ აცრებს, მით უფრო სუსტდება კოლექტიური იმუნიტეტი, რის შედეგადაც ინფექციურ დაავადებათა რიცხვი მნიშვნელოვნად მატულობს.

2. ვაქცინა ინფექციისგან 100%-ით ვერ დაგიცავთ

გამონაკლისები, რა თქმა უნდა, არსებობს, მაგრამ ეს ძალიან იშვიათია. როგორც წესი, ვაქცინის უმოქმედობა ხშირად მშობლების მხრიდან რევაქცინაციის საჭიროებაზე თვალის დახუჭვაა. მაშინაც კი, როდესაც ბავშვს აუცილებელი განმეორებითი გეგმიური აცრა არ უტარდება და მას ინფექციური დაავადების გადატანა უხდება, ის ყველაფერს გაცილებით მარტივად გადაიტანს, ვიდრე ის ბავშვები, რომლებსაც ვაქცინა საერთოდ არ გაუკეთებიათ. ისეთი ინფექცია, როგორიც წითელაა, აცრილ ბავშვებში აბსოლუტურად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს.

3. ვაქცინაში ბავშვის ორგანიზმისთვის საზიანო ნივთიერებები შედის, მაგ. ვერცხლისწყალი, რის გამოც გეგმიური აცრები პატარების ჯანმრთელობას საფრთხეს უქმნის და აუტიზმს იწვევს

ვაქცინის შემადგენლობაში დამხმარე ნივთიერებები ნამდვილად შედის, რომლებიც მის შენახვას და სტაბილიზაციას უწყობს ხელს. ზოგიერთ მათგანში ვერცხლისწყალი ნამდვილად გვხვდება, თუმცა იმდენად მიზერული რაოდენობით, რომ ბავშვის ორგანიზმს ზიანს არ აყენებს. ყოველდღიურად ჰაერის სუნთქვის, საკვებისა და კოსმეტიკის გამოყენებისას ჩვენს ორგანიზმში გაცილებით დიდი დოზით ვერცხლისწყალი ხვდება, ვიდრე ვაქცინაშია. გავრცელებული მითის თანახმად ვაქცინა აუტიზმის გამომწვევი ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია, რაც შეცდომაა. გეგმიურ აცრებს აუტიზმის განვითარებასთან კავშირი არ აქვს.

4. გეგმიური აცრები იმუნურ სისტემას ტვირთავს და იმუნიტეტს აქვეითებს

იმუნური სისტემა მით უფრო ეფექტიანად მუშაობს, რაც უფრო დატვირთულია. შესაბამისად, ის ნებისმიერ უცხო სხეულზე აქტიურად რეაგირებს. არ აქვს მნიშვნელობა ეს ვაქცინაა, თუ ვირუსი. თუმცა ვაქცინის შემთხვევაში, შეგიძლიათ დარწმუნებული იყოთ, რომ ბრძოლა იმუნური სისტემის გამარჯვებით დასრულდება.

5. ვაქცინაში ვირუსები გვხვდება, რომლებიც ორგანიზმს აზიანებს

ვაქცინებში მკვდარი ვირუსები ან მათი ნაწილები ნამდვილად გვხვდება. მხოლოდ ცალკეულ ვაქცინებში გვხვდება ცოცხალი, მაგრამ მნიშვნელოვნად დასუსტებული ვირუსები. მაგ. ჩუტყვავილას ვაქცინა მცირედ გამონაყარს იწვევს, თუმცა ეს მხოლოდ იმაზე მიგვანიშნებს, რომ ვაქცინა მუშაობს და ბავშვს ინფექციის წინააღმდეგ იმუნიტეტი უყალიბდება.

6. ორგანიზმი ვირუსს უფრო ძლიერად გაუმკლავდება, თუ ვაქცინას მხოლოდ ერთ კონკრეტულ ინფექციაზე ჩავატარებთ და არა რამდენიმეზე

იმუნური სისტემა ერთბაშად 10 000 ანტიგენს უმკლავდება. თანამედროვე ვაქცინები სულ ცოტა 200 ანტიგენს მაინც შეიცავს და იმუნურ სისტემას მასთან გამკლავება არ უჭირს.

7. არ შეიძლება, რომ ვაქცინაცია ერთ წლამდე ასაკის ბავშვს ჩაუტარდეს, რადგან ჯერ მისი ორგანიზმი უნდა მოძლიერდეს

ახალშობილს იმუნიტეტი დედისგან გადაეცემა, თუმცა ის 3 თვიდან ამ იმუნიტეტს კარგავს, რის გამოც აუცილებელია, რომ ბავშვს გეგმიური აცრა სამშობიაროში ყოფნის დროს, მისი ცხოვრების პირველ დღეებშივე ჩაუტარდეს. ამ გზით ჩვილის იმუნიტეტი ფორმირებას დაიწყებს და ბავშვი დაცული იქნება.

8. გრიპის აცრის გაკეთება საჭირო არ არის, რადგან გრიპის ვირუსი სხვადასხვა შტამი არსებობს, ვაქცინა კი ბავშვს მხოლოდ რამდენიმესგან იცავს

გრიპის ვირუსების ბევრი შტამი არსებობს, მაგრამ ყოველწლიურად ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია იმ ვირუსების შტამებს ადგენს, რომლებიც უახლოეს მომავალში ცირკულაციას დაიწყებს. გრიპის ვაქცინა ყოველწლიურად იცვლება და ის ვირუსის აქტუალური შტამების მიხედვით მზადდება. გრიპის ვირუსი ზოგჯერ მუტაციას განიცდის და ვაქცინა მისგან სრულად ვერ გვიცავს, მაგრამ ის ორგანიზმს ვირუსთან ბრძოლაში ნებისმიერ შემთხვევაში ძალიან ეხმარება.

9. ქრონიკული დაავადებების მქონე და ალერგიულ ბავშვებს ვაქცინაცია არ უნდა ჩაუტარდეთ

ქრონიკული დაავადებების მქონე და ალერგიულ ბავშვებს გეგმიური აცრები აუცილებლად უნდა ჩაუტარდეთ. მათი ორგანიზმი და იმუნური სისტემა სუსტია, შესაბამისად, ის ინფექციებს დამოუკიდებლად ვერ გაუმკლავდება. მთავარია, რომ ვაქცინაცია ექიმის მკაცრი მეთვალყურეობით ჩატარდეს, რათა გართულებები თავიდან ავიცილოთ.

10. მოსახლეობა ვაქცინის გვერდითი ეფექტების შესახებ ინფორმირებული არ არის და მათ სიმართლეს არ ეუბნებიან

ადამიანები ვაქცინაციის შემდგომ ბავშვის შეუძლოდ ყოფნას და უგუნებობას ვაქცინის გვერდით ეფექტს მიაწერენ, რაც შეცდომაა. ტემპერატურის მატება და სისუსტე ორგანიზმის ნორმალური რეაქციაა მისთვის უცხო აგენტზე. ვაქცინა მძიმე ალერგიულ რეაქციას იშვიათად იწვევს, მსგავში რამ მილიონიდან ერთ ბავშვს შეიძლება დაემართოს. ვაქცინებს ჯანდაცვის სფეროს წარმომადგენლები გამუდმებით აკვირდებიან და გვერდითი მოვლენის აღმოჩენისთანავე მის მოხმარებას წყვეტენ.

მომზადებულია​ Snob.ru-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად