Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

მასწავლებლები საუკეთესო მშობლები არიან

მასწავლებლები საუკეთესო მშობლები არიან

„ეს სკოლა არ არის, სახლია,“ - მსგავსი ფრაზა მასწავლებლებისთვის ოჯახის წევრებს, ალბათ, ბევრჯერ უთქვამთ. პედაგოგებს ძალიან უჭირთ სამსახურეობრივ როლთან გამოთხოვება, როდესაც სამუშაო დღის შემდეგ სახლში ბრუნდებიან. სახლში ისე ვერ მოიქცევით, როგორც გაკვეთილზე, ხოლო მოსწავლეებთან ისეთ დამოკიდებულებას ვერ გამოამჟღავნებთ, როგორსაც ოჯახის წევრების მიმართ. როდესაც სკოლაში მუშაობთ, ოქროს შუალედის პოვნა ძალიან რთულია, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ამავდროულად მშობელიც ხართ. მასწავლებლები, რომლებსაც შვილები ჰყავთ, ხშირად აღნიშნავენ, რომ მათ თითქმის ყოველთვის ავიწყდებათ, სად იმყოფებიან. პედაგოგებს, რომლებიც შვილებთან ისე იქცევიან, როგორც მოსწავლეებთან, ოჯახის წევრები ხშირად საყვედურობენ და ეუბნებიან, რომ სახლში მასწავლებლის როლისგან გათავისუფლება აუცილებელია. მიუხედავად სირთულეებისა, მასწავლებლები მაინც ახერხებენ, რომ შესანიშნავი მშობლები იყვნენ.

პედაგოგებისთვის დისციპლინის დამყარება ძალიან მნიშვნელოვანია, თუმცა კარგი მასწავლებლები, მოსწავლეებთან და შვილებთან მიზნის მისაღწევად განსხვავებული პრინციპით ხელმძღვანელობენ. გამოცდილი მასწავლებლები აღნიშნავენ, რომ სკოლაში მათ უფრო მკაცრი იმიჯი აქვთ, ვიდრე სახლში. პედაგოგი მშობლები შვილებთან საუბრის მკაცრ ტონს ნაკლებად იყენებენ, ისინი ბავშვებს დეტალურად უხსნიან, თუ რა მოლოდინები აქვთ მათ მიმართ. მოსწავლეებთან ურთიერთობისას კი მასწავლებლები უფრო კატეგორიულები არიან. მიუხედავად ამისა, კარგი პედაგოგები მოსწავლეებს ყოველთვის აძლევენ თავისუფლებას. ისინი შვილებთან ურთიერთობაშიც ამ პრინციპით ხელმძღვანელობენ. მასწავლებლების დიდი ნაწილი აღნიშნავს, რომ პროფესიულმა გამოცდილებამ ისინი უკეთეს მშობლებად აქცია.

მასწავლებელი მშობლები შვილების მიმართ ძალიან მომთხოვნები არიან, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქმე სწავლას ეხება. პედაგოგებმა კარგად იციან, როგორი უსიამოვნება მოაქვს მასწავლებლისთვის მოსწავლის არათანმიმდევრულობას და სიზარმაცეს. ყველა მასწავლებელი ცდილობს, რომ მისმა მოსწავლეებმა მასალა სრულფასოვნად აითვისონ. შესაბამისად პედაგოგი მშობლები ცდილობენ, რომ შვილებში ცოდნის სიყვარული გააღვივონ, რათა ბავშვებმა პიროვნული განვითარებას შეძლონ და მასწავლებლებს გაკვეთილზე ზედმეტი პრობლემები არ შეუქმნან. მასწავლებლებმა იციან, რომ საშინაო დავალებას თავისი ფუნქცია აქვს. ბავშვებს დავალების შესრულება სჭირდებათ, რათა ცოდნის გაღრმავება შეძლონ. პედაგოგი მშობლები ცდილობენ, რომ შვილებს პასუხისმგებლობის გრძნობა გაუღვივონ. იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვი დავალების შესრულებას ვერ ახერხებს, მასწავლებელი-მშობელი შვილის პედაგოგს ამის შესახებ წინასწარ აცნობებს და დავალების შეუსრულებლობის მიზეზებსაც უხსნის. მასწავლებლებმა იციან, რომ ბავშვს სწავლა არ უნდა აიძულო. ისინი ბავშვებს საკუთარ საქციელზე პასუხისმგებლობის აღებას ასწავლიან. პროფესიული გამოცდილება მასწავლებელ მშობელს შვილთან ურთიერთობის ეფექტიანი სტრატეგიების შემუშავებაში ეხმარება.

მასწავლებლებს ხშირად შვილებიც იმ სკოლაში დაჰყავთ, რომელშიც თავად არიან დასაქმებულები. ამ მოვლენას თავისი უარყოფითი და დადებითი მხარეები აქვს. ამ შემხვევაში მასწავლებელ მშობელს შვილის პედაგოგებთან წვდომა არ გაუჭირდება. ის ბავშვის აკადემიურ მოსწრებას უფრო მარტივად გააკონტროლებს და შვილის ქცევასაც დააკვირდება. მიუხედავად ამისა, მასწავლებლებს ხშირად არ სიამოვნებთ, როდესაც შვილი იმ სკოლაში სწავლობს, სადაც ისინი მუშაობენ. როგორც წესი, თანამშრომლებს პედაგოგის შვილისადმი გადაჭარბებული მოლოდინები აქვთ, რაც ბავშვზე ნეგატიურად ზემოქმედებს.

მასწავლებელ მშობლებს სკოლის კრებებზე სიარული ძალიან დიდ გამოწვევად მიაჩნიათ. საკუთარი პროფესიული გამოცდილებიდან გამომდინარე, ისინი სკოლაში მიმდინარე პროცესებს ზედმიწევნით კარგად აფასებენ. მიუხედავად ამისა, მასწავლებელი მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, რომ შვილის პედაგოგის ხედვა გაამართლონ და მასთან კონფლიქტში შესვლას ერიდებიან. ისინი შვილის  მასწავლებლებს პროფესიულ სოლიდარობას უცხადებენ, რადგან ნებისმიერმა პედაგოგმა კარგად იცის, როგორი შრომატევადია ბავშვებთან ყოველდღიური ურთიერთობა და მათთვის ცოდნის გადაცემის უწყვეტი პროცესი.

მასწავლებელ მშობლებს შვილების საჭიროებები და მოთხოვნილებები უკეთ ესმით, ისინი უფრო თავდაჯერებულები არიან, რადგან ბავშვებთან ურთიერთობის უდიდესი გამოცდილება აქვთ. მასწავლებლები ხშირად საკუთარ შვილებსა და მოსწავლეებს ერთმანეთისგან არ ასხვავებენ და მათ თითოეული მათგანის წარმატება უზომოდ აბედნიერებთ.

მომზადებულია ​parentcircle.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად