Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვები აუცილებლად უნდა ჩავრთოთ კერძების მომზადების პროცესში,“ - სოფო ხალვაშის ხრიკები შვილების ჯანსაღი კვებისთვის

მომღერალმა სოფო ხალვაშმა „იმედის დღეში“ იმ სტრატეგიებსა და ხრიკებზე ისაუბრა, რომელთა დახმარებით შვილებს ჯანსაღი კვების პრინციპებს აცნობს:

„ყველამ ძალიან კარგად იცის, რომ ბავშვებს არ უყვართ ჯანსაღი და სასარგებლო პროდუქტები. საკვები ჩვენ ისე უნდა შევფუთოთ, რომ მათთვის დასაგემოვნებლად სასურველი გავხადოთ. მე ჩემს მიდგომებს ვიყენებ, რომლებსაც გაგიზიარებთ. ჩემი აზრით, პირველ რიგში, ბავშვს უნდა ავუხსნათ, რა არის ჯანსაღი და სასარგებლო პროდუქტი. დღეს არის იმის საშუალება, რომ ჩვენს შვილებს ვიდეოების სახით ვაჩვენოთ ეს პროდუქტები. ამასთან ერთად, ბავშვები აუცილებლად უნდა ჩავრთოთ კერძების მომზადების პროცესში. მათთვის მომზადების პროცესი ძალიან საინტერესოა. როდესაც ბავშვები კერძს თავად ამზადებენ, ძალიან აინტერესებთ, როგორი გამოუვიდათ, გემრიალია თუ არა. ჩვენ საკვებს ხშირად ვუკეთებთ თვალებს, ცხვირს, პირს. ეს ძალიან მარტივია, სხვადასხვა ბოსტნეული გვაძლევს საშუალებას, რომ ეს გავაკეთოთ. ასეთი ფორმით მირთმეული საკვები მათთვის ძალიან სასურველი და ლამაზია. რაც მთავარია, ბავშვები ჯანსაღ პროდუქტს ეჩვევიან. იგებენ, რა არის სასარგებლო. მე ვფიქრობ, რომ ეს მიდგომა ძალიან გაამართლებს.“

სოფო ხალვაშის თქმით, ჯანსაღი კვების პრინციპების ერთგულებაში მას ხელს მხოლოდ ტკბილეულისადმი განსაკუთრებული სიყვარული უშლის:

„რაც შეეხება ტკბილეულს, აქ ძალიან ცუდად გვაქვს საქმე. ტკბილეულთან მიმართებაში მეც მჭირდება რჩევები. ვცდილობ, უფრო ხარისხიანი შოკოლადი ვუყიდო, საყიდლებზე მე წავიდე და ბავშვები არ წავიყვანო. მაღაზიაში ტკბილეული ისეა განლაგებული, რომ ბავშვებს ყველაფრის აღება შეუძლიათ. როდესაც ბავშვი შოკოლადს ძილის წინ მიირთმევს, ეს ძალიან ცუდია, რადგან ტკბილეული ძილს აფერხებს. აქაც მნიშვნელოვანია ავუხსნათ შვილებს, რომ არ შეიძლება, სასარგებლო არ არის და ა.შ. შეიძლება, ბავშვებმა ახსნის შემდეგ შეამცირონ მიღებული ტკბილეულის დოზები.“

„შვილები ყოველთვის გვიყურებენ ჩვენ, მშობლებს, აინტერესებთ, რას ვაკეთებთ და აუცილებლად გვბაძავენ. აქედან გამომდინარე, პირველ რიგში, უნდა გამოვასწოროთ ჩვენი კვების რაციონი და ვიკვებოთ ჯანსაღი პროდუქტებით. უმჯობესია, შვილებმა მოგვბაძონ კარგში, ვიდრე ცუდში.“ - აღნიშნა სოფო ხალვაშმა. 

წაიკითხეთ სრულად