Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

დედის კოცნა საუკეთესო მკურნალია და ბავშვის გამოჯანმრთელებას აჩქარებს

დედის კოცნა საუკეთესო მკურნალია და ბავშვის გამოჯანმრთელებას აჩქარებს

დედის კოცნა საუკეთესო მკურნალია. ის შესანიშნავად მოქმედებს, როდესაც ბავშვი ტირის, ღამის შიშები აქვს, ნაკაწრები და პატარა იარები აწუხებს, შეკრულობის პრობლემები აქვს, გაციებულია. დედის კოცნა, რომელიც ბავშვს „ემოციური ვიტამინებით“ ამარაგებს, ისეთივე ეფექტიანია, როგორც ანტიბიოტიკები.

მოსიყვარულე დედებსა და მამებს, რომლებსაც უყვართ შვილების კოცნა და მოფერება, რომლებიც თბილ და პოზიტიურ ატმოსფეროს უქმნიან ბავშვებს, შვილებისთვის ბევრი სარგებელი მოაქვთ.

ბავშვების ფსიქო-ემოციურ ჯანმრთელობაზე კვლევებს აწარმოებდა ზიგმუნდ ფროიდის ქალიშვილი ანა ფროიდი. მისი შრომები ბავშვების ცხოვრებაში დედის ფიგურის მნიშვნელობას უსვამდა ხაზს. დედები შვილებს აძლევენ სიყვარულს, რომელიც მათ ჯანმრთელ, ბედნიერ ადამიანებად ჩამოყალიბებაში ეხმარება.

ანა ფროიდი თვლიდა, რომ შესაძლებლობის ფარგლებში ბავშვები საავადმყოფოდან რაც შეიძლება სწრაფად უნდა გამოეწერათ, რადგან მათ დედების გვერდით ყოფნა ესაჭიროებოდათ. ანა ფროიდი მიიჩნევდა, რომ დედის სიახლოვე ბავშვის გამოჯანმრთელებას აჩქარებს.

დედის მიერ შვილისთვის გადაცემული დადებითი ემოციები ბავშვში სიმშვიდის, დაცულობისა და უსაფრთხოების განცდას აძლიერებს, რაც მის სწრაფად გამოჯანმრთელებას უზრუნველყოფს.

დედის სიახლოვეს ყოფნა სიმშვიდისა და დაცულობის განცდას ქმნის, რაც ბავშვს სტრესისგან იცავს, რის გამოც სისხლში კორტიზოლის დონე მაღალი არ არის. სისხლში კორტიზოლის დონის აწევა ბავშვის იმუნიტეტს აქვეითებს და დროსთან ერთად მას ინფექციებისადმი მოწყვლადს ხდის.

ბავშვს, რომელსაც დედა ხშირად ეხუტება და კოცნის, რომელსაც მამისგანაც არ აკლია სითბო, ენდორფინებისა და ოქსიტოცინის მაღალი მაჩვენებლები აქვს. ასეთ ბავშვებს ძლიერი იმუნიტეტი აქვთ და მშობლებთან ძლიერ კავშირს განიცდიან.

კოცნის საშუალებით სიყვარულს გამოვხატავთ ჩვენთვის ძვირფასი და ახლობელი ადამიანების მიმართ. ბავშვის ლოყაზე ან შუბლზე უბრალო კოცნით მას უდიდეს ბედნიერებას ვანიჭებთ. ბავშვი სიყვარულის ენას სწავლობს. კოცნა და ჩახუტება, რომლითაც ბავშვს დაცემის შემდეგ ან ბაღიდან გამოყვანისას ვამხნევებთ, მას საკუთარ ძალას აგრძნობინებს. სიყვარული არცერთ ბავშვს არ „აფუჭებს.“ ეს სინაზის გამოხატვაა. ბავშვს ამით ვაგრძნობინებთ, რომ რაც უნდა მოხდეს, ჩვენ მის გვერდით ვართ, მზად ვართ სტრესი შევუმსუბუქოთ, გავაცინოთ და მისი უსაფრთხოება დავიცვათ.

არასდროს დაგენანოთ ბავშვისთვის კოცნა და მოფერება, ნებისმიერი პრობლემის დროს ეს მისთვის საუკეთესო წამალია.

წყარო: ​Youaremom.com 

წაიკითხეთ სრულად